บินไปสู่ภูไพร กับค้างคาวดนตรี ตอน 3

หัวหน้าวงข้ามไปสู่ช่วงที่ดอนผีบินออกเทปชุดที่ ๔ แล้วต่อด้วยคำวิพากษ์วิจารณ์ศิลปินในกระแสและค่ายเพลงในภาพรวม

“คนโดยมากมันมาตายตรงนั้น โดยเฉพาะคนหนุ่ม พอเจอเงินมาวาง ความเป็นตัวเองหายหมด การตลาดเข้ามามีบทบาท เขาเอาเงินมาล่อ ไม่ทันไรก็ขายวิญญาณไปแล้ว ถ้าคงศักยภาพของตัวเองไว้ ไม่ยอมไปตามกระแสธุรกิจ ซึ่งถ้ามันได้น้อยก็ต้องยอมรับตัวเองว่า เราได้เท่านี้ เราศรัทธาในสิ่งที่เราคิด และเราต้องไม่มองแค่วันนี้พรุ่งนี้ แต่มองไปถึงเวลาข้างหน้า บริษัทอาจบอกว่าจะได้ถึง ๑๐ ล้าน ถ้าคุณยอมเปลี่ยนตรงนั้นตรงนี้ แต่ความจริงไม่มีใครรู้หรอก ให้คนอื่นมาต่อยอด มาเปลี่ยนมาปรับ โดยไม่รู้ว่าอะไรเป็นอะไร มันเหมือนลบหลู่จิตวิญญาณ คนเราถ้าไม่นับถือจิตวิญญาณของตัวเองก็ไม่มีความหมายแล้ว สร้างทำอะไรมาด้วยลำแข้ง แล้วจู่ๆ ก็ยกไปให้คนอื่นตัดต่อตรงนั้นตรงนี้ นั่นเท่ากับคุณไม่เคารพตัวเองแล้ว”

พูดถึงวงการแล้วหัวหน้าวงดอนผีบินก็กลับมามองดูตัวเองต่อ

เราทำมา ๖ ชุด เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับธรรมชาติสุดๆ แล้ว จะทำต่ออีกก็เหมือนเหยียบรอยเท้าเดิม จึงหยุดพักแล้วไปคลี่คลายปัญหาในจิตวิญญาณ ก็อย่างที่ออกมาทำอยู่ทุกวันนี้ วางหมดเลย กีตาร์ ดนตรี ออกมาค้นหาวัตถุดิบใหม่ ที่ลึกขึ้น ละเอียด สุขุมขึ้น

ขุดดิน ปลูกข้าวโพดไป เขียนเพลง วันเดียวอาจได้ ๓ เพลง บางทีทั้งปีไม่ได้สักเพลง ก็ปล่อยไป สุดแท้แต่ธรรมชาติจะให้ ไม่บีบคั้นบังคับ นี่ ๕ ปีล่วงเลยมายังไม่เสร็จ ไม่ต้องรีบออก ไม่ห่วงธุรกิจ ไม่ห่วงเงิน ไม่ห่วงชื่อเสียง แฟนเพลงจะล้มตายไปก็ไม่ห่วง ถ้าจริงใจต้องอดทนรอ แม้แต่คนผลิตงานก็อดทน พี่น้องในวงก็ทำมาหากินไป เขารู้ว่าจะมาหวังเป็นดารา หวังเงินมากอง ไม่ได้ อย่าหวังโว้ย ! แต่เรามีความงดงามที่ความอิสระ

งานชุดใหม่ ตอนนี้ทำเสร็จไปราว ๗๐ เปอร์เซ็นต์แล้ว แนวธรรมชาติเหมือนเดิม เป็นดอนผีบินเหมือนเดิม แต่เยือกเย็นขึ้นตามวัย ซับซ้อนละเอียดอ่อนขึ้น ความหนักหน่วงอาจแยบยลขึ้น เนื้อดนตรีสดใส งดงาม สุขุม

เราตั้งใจว่าจะวางงานสัก ๓ ร้านก็พอ ตามร้านเทปใหญ่ๆ ในกรุงเทพฯ ที่เรารู้จัก ถ้าไปเข้ากับบริษัทยักษ์ใหญ่ เขาอาจปั๊มเท่าไรก็ได้ เราตรวจสอบจำนวนไม่ได้ เรารวบรวมงานมา ๕-๖ ปี แต่เขาอาจปั๊มได้ในนาทีเดียว เราก็เลยจะผลิตเองขายเอง เราไม่พะวงกับยอดขาย ขายได้สักหมื่นแผ่นก็ภูมิใจในลิขสิทธิ์จิตวิญญาณที่เราทุ่มเท ภูมิใจว่าเลือดเราไม่ถูกสูบ ลิขสิทธิ์ยังเป็นของเรา ลูกหลานต้องสืบทอด เงินสิบล้าน แป๊บเดียวก็ใช้หมด แต่ลิขสิทธิ์มันสำคัญมาก เพื่อนมาหามาเยี่ยมได้แจกเพื่อน มันมีคุณค่ากว่า

“พี่น้องในวงเขาใช้ชีวิตส่วนตัวเหมือนครูไหม ?” ฉัตรชัย เพื่อนในทีมของเราอีกคนถามขึ้นกลางความเงียบ

คำถามของเขาเป็นประโยชน์มาก ตั้งแต่พูดคุยกันมา หัวหน้าวงยังไม่ได้เอ่ยถึงมือกลอง (น้องคนกลาง) กับนักร้องนำ (น้องสุดท้อง) อย่างเป็นเรื่องเป็นราวเลย

พี่ชายคนโตพูดถึงน้องๆ ทีละคน

ตอนที่ผมมาอยู่ที่กระท่อมนี่ใหม่ๆ มือกลองเคยมาเยี่ยม มาเห็นสภาพที่ผมอยู่ก็ว่า “อยู่ได้อย่างไร มันจะปลอดภัยไหม” เพราะตัวเขาออกจากบ้านไปใช้ชีวิตในเมืองตั้งแต่หลังจบ ป. ๖ ไปอยู่โรงเรียนประจำในตัวจังหวัด จบ ม.ศ. ๕ ก็สอบเอนทรานซ์เข้าเรียนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันแต่งงานตั้งรกรากอยู่ในเมืองเชียงใหม่ เขาฟังเพลงฝรั่งได้เหมือนเพลงไทย

ส่วนนักร้อง-น้องคนเล็ก ก็ชอบศึกษาเรียนรู้ เขาเข้าใจเรื่องเทคโนโลยี ตอนนี้อยู่ในกรุงเทพฯ ภาษาฝรั่งเขาก็โอเค

ผมเองอยู่ในหมู่บ้านกับพวกญาติพี่น้องผู้ใหญ่มาตลอด อยู่กับป่า เก็บเห็ด ทำนา ผมรับมาจากธรรมชาติโดยตรง

เลิกฟังเพลงมาราว ๗ ปีแล้ว ในบ้านไม่มีเทปคนอื่น เพราะไม่ได้ฟัง เมื่อก่อนฟังเพื่อศึกษาวิธีการ แต่ตอนนี้ เรามีเส้นทางของเรา แต่ถ้าจะซื้อหามาฟังหรือให้นั่งฟังก็จะฟังลูกทุ่ง เพลงอีสานเป็นส่วนใหญ่ เพราะความเป็นศิลปะพื้นบ้านจะเต็มร้อย ชัด ไม่ได้ลอกใครมา นี่ทำให้เราชอบ

ทีวีไม่เคยดูเลย นั่งดูทีวี เวลาหายไปๆ ยิ่งวัยเราขนาดนี้ เวลามีค่ามาก

หนังสือ หลังจากมีลูกไม่ได้อ่านเลย เพราะตาเริ่มอ่านไม่ได้ และไม่ค่อยมีเวลาอ่าน วาดรูปนี่ยังทำสม่ำเสมอ และต้องปั้นวัยรุ่นมาสืบทอดเจตนารมณ์

ภารกิจของดอนผีบิน คือระบบนิเวศที่เราต้องดำรงชีวิตอยู่ ก็จะทำภารกิจนี้ไป ใช้ดนตรีเป็นสื่อในการอนุรักษ์ การพูดถึงความหนักหน่วงความมืดมนในสังคมจะมีอยู่เท่าเดิม แต่ดนตรีอาจแปลกออกไป เนื่องจากผ่านวันวัย มีความคิดละเอียดขึ้น ดนตรีก็อาจะมีการเสริมให้แน่นขึ้น นี่เป็นจุดหนึ่งที่ทำให้เราระวังในการออกงานใหม่

ออกมา ๖ ชุดเป็นเรื่องสิ่งแวดล้อมหมด ถ้าไม่มีข้อมูลใหม่ หรือวิถีของโลกที่เปลี่ยนไปใหม่ๆ ไม่ศึกษาดีพอ ก็จะมาตายตรงนี้ จะทำอย่างไรให้ไม่เหยียบรอยเท้าเดิม

ในแง่ของศิลปิน มันต้องหนีตัวเองอยู่เรื่อยๆ ถ้าไม่หนี จะอยู่จุดเดิม แล้วจะรู้เลยว่ามันไม่ลึก สู้ของเก่าไม่ได้ เพราะฉะนั้นถ้าข้อมูลเราไม่เต็มไม่พอ เวลาไม่สามารถมาควบคุมจิตวิญญาณเราได้ ความคิดที่ว่าแก่แล้วนะต้องรีบคิดนะ ความคิดพวกนี้ไม่มีทางมาครอบคลุมความคิดจิตวิญญาณสร้างสรรค์ได้

ถึงมีเพลงอยู่ ก็ไม่คิดว่าต้องรีบบันทึก แฟนเพลงรออยู่ ต้องรีบขาย นี่ไม่คิด แต่คิดว่า ๕ ปีไม่ออก ไม่เป็นไร ๑๐ ปีก็ไม่เป็นไร ก่อนตายออกอีกเพียงชุดเดียวก็ไม่เป็นไร

นี่เป็นปรัชญาของวงที่ไม่ค่อยได้พูดบ่อยนัก ไม่ค่อยมีใครถาม อาจเพราะกลัวหรือเกรงใจ หรือคิดว่าละลาบละล้วงเยอะไป แต่ถ้าได้คุยกันก็ไม่มีอะไร พูดคุยกันง่ายๆ สบายๆ มีอะไรถามก็คุยกัน

พอได้ชื่อว่าเป็นศิลปิน บางคนทำตัวให้เข้าถึงได้ยาก อาจเป็นการสร้างภาพให้ดูขลัง ทุกวันนี้ดูกันแต่เปลือก สำคัญที่สุดมันต้องดูกันที่งาน งานที่เข็นออกมาจากภายใน จากจิตวิญญาณ ความเป็นตัวตนของคนคนนั้นจริงๆ อย่าง ไมเคิล แองเจโล วันๆ อยู่แต่กับการแกะหิน หนวดเครารุงรัง แต่ตัวงาน โอ้โห ! ออกมาระดับโลก อยู่ได้เป็นพันๆ ปี เป็นอมตะ

อย่างที่คุณเห็น—ผมอยู่กับวิถีง่ายๆ พูดคุยกับคนได้ทุกชั้น เป็นพี่น้อง เป็นเพื่อนกันได้ สำคัญอยู่ที่เราพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดกันได้

อาจมีแฟนเพลงนึกภาพไปว่า มือกีตาร์ฝีมือระดับดอนผีบินคงต้องอยู่คฤหาสน์ ไม่มาเห็นคงไม่เชื่อว่ามือกีตาร์ยังแบกจอบ ขุดดินอยู่เลย ไม่แน่คอนเสิร์ตครั้งต่อไป ผมอาจใส่ชุดทำสวนขึ้นเวที เอาจอบเอาเสียมขึ้นไปด้วย ทำงานแบบนี้ก็ต้องแสดงออกแบบนี้ มันจริงใจดี

ไม่เฉพาะแต่ถ้อยคำที่เขาพูด

ในบุคลิก ท่าที ตลอดถึงวิถีชีวิตประจำวันที่ได้เห็นในช่วงเกือบสัปดาห์ที่ได้คลุกคลีกันมา ข้าพเจ้ากับเพื่อนเห็นในความสมถะเรียบง่ายของเขา ฉัตรชัยพูดซ้ำอยู่หลายครั้งว่า ถ้าแฟนเพลงมาเห็นจะตกใจไหมที่เห็นมือกีตาร์ขวัญใจของเขา แต่งตัว กิน อยู่ แบบนี้ ส่วนประเวชนั้นติดใจในงานประติมากรรมขนาดยักษ์ใต้เพิงหลังสูงด้านหน้าบ้าน ที่คนภูไพรทำเตรียมไปตั้งไว้ตามสี่แยก ปลูกจิตสำนึกเรื่องการต่อต้านสุรา

เป็นอีกเรื่องที่ข้าพเจ้าเพิ่งนึกขึ้นได้--พบกันหนนี้ไม่มีเหล้า

ท้ายสุดข้าพเจ้าติดต่อกับแม่ของครูได้

ข้าพเจ้าบอกว่าอยากขอพูดสายกับเขา

โทรศัพท์ถูกส่งถึงมือครูในทันที เขาอยู่ที่บ้านของแม่แล้ว

“เป็นไงบ้าง อยู่ที่กรุงเทพฯ คงสบายดีนะ” น้ำเสียงครูรื่นเริงเหมือนเคย

“ครับ แล้วครูเป็นอย่างไรบ้างครับ ผมได้ข่าวน้ำท่วมที่ท่าวังผา ?”

“อือ ในศูนย์ฯ ที่มาเห็นน่ะ ตอนนี้ไม่มีอะไรเหลือแล้วนะ”

“......”

“น้ำพาไปหมด ศูนย์ฯ เหมือนเป็นบ้านร้าง”