บินไปสู่ภูไพร กับค้างคาวดนตรี ตอน 2

เส้นทางมุ่งสู่ป่าภูสัน-ดอยยาว (ทางหลวงหมายเลข ๑๑๔๘)

ทอดจากตัวอำเภอท่าวังผา ข้ามแม่น้ำน่านมุ่งไปทางอำเภอสองแคว ราว ๑๕ กิโลเมตร ก็มาถึงหมู่บ้านปางสา

พื้นที่ปฏิบัติการปลูกจิตสำนึกของครูสมบัติ แก้วทิตย์ เริ่มจากแถบนี้เข้าไปทางฟากซ้ายของถนน ลึกเข้าไปจนถึงตีนดอยยาวเป็นระยะทางร่วม ๒๐ กิโลเมตร

ป้ายภาพเขียนสีบนแผ่นกระดานขนาดใหญ่เท่าฝาบ้านติดตั้งอยู่ตามริมถนน เนื้อในภาพเป็นเรื่องราวความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า ทิวทัศน์ที่สวยงาม ภาพชีวิตเรียบง่ายตามแบบของชาวชนบท ชีวิตสัตว์ป่า ฯลฯ บางภาพอาจมีข้อความที่สื่อความหมายถึงการเรียกร้องและปลุกเร้าให้ยึดมั่นอยู่ในวิถีแห่งธรรมชาติ

“ใช้เทือกเขาเป็นห้องแสดงงานมาเป็นสิบๆ ปี ครูไม่คิดจะไปตามแกลเลอรีหรูๆ ในเมืองบ้างหรือ ?” ระหว่างนั่งรถเข้าพื้นที่ด้วยกัน ข้าพเจ้าอยากใช้เวลาช่วงเดินทางให้เป็นประโยชน์ไปด้วย

ศิลปินคนภูไพรทอดสายตาไปที่ภาพเขียนที่ติดตั้งอยู่ข้างทาง

ผมไม่เคยมีแก่จิตแก่ใจจะเขียนภาพเพื่อแสดงงาน ตอนเขียนภาพคิดอยู่อย่างเดียวว่า ถ้าเขียนเสร็จเราจะมีความสุขกับภาพนั้น เขียนเสร็จได้ห้อยไว้ข้างฝา เราพอแล้ว ไม่คิดถึงการขาย การโชว์ ไม่คิดถึงแกลเลอรีอะไรทั้งนั้น

ความคิดนี้สะสมกลายมาเป็นสื่อสิ่งแวดล้อม อะไรที่ทำอุทิศให้สิ่งแวดล้อมหมด ภาพทุกภาพที่เป็นไอเดีย จะคลี่คลายไปสู่ป้ายภาพขนาดใหญ่เพื่อติดตั้งในชุมชน ติดตั้งตามข้างถนน

คนมาเห็น เขาบอก “นี่เป็นการแสดงงานแบบสุดยอดเลย บนแกลเลอรีระดับโลก”

ขุนเขาเป็นแกลเลอรีของเรา ไม่ต้องอยู่ในโชว์รูมที่สวย ติดแอร์หรูหรา

คนดูงานของผมอาจเป็นล้านๆ สายตา จากอำเภอท่าวังผามาถึงหมู่บ้าน คุณคิดดูว่าภาพหนึ่งในหนึ่งปี มีคนเห็นกี่คน กับภาพในแกลเลอรีราคาเป็นแสน มีกี่คนที่ไปดู ? คงไม่เท่าไหร่ ? คนดูของผมมีทุกประเภท ดูแล้วได้ทั้งเนื้อในภาพ จิตสำนึก ข้อความในภาพ นี้คือภาพที่เรียบง่ายไม่ยุ่งยาก ไม่ต้องมีแบบแผน แต่ตั้งปุ๊บ คนเห็นเป็นแสน

ผมภูมิใจว่างานทุกอย่างที่เราเขียนคือการรับใช้ คืนไปสู่ธรรมชาติ เราได้อยู่อาศัย ได้แรงบันดาลใจ จนเกิดแนวคิดในการเขียน เกิดผลงาน สุดท้ายคืนสู่ธรรมชาติทั้งหมด

ป้ายภาพหลายชิ้นของคนภูไพรที่เพิ่งผ่านสายตาข้าพเจ้า เป็นภาพที่เน้นความงาม เขียนด้วยเทคนิครูปแบบง่ายๆ สื่อความหมายตรงไปตรงมา เปรียบได้กับเพลงลูกทุ่ง

ข้าพเจ้าพูดออกไปตรงๆ ว่าดูเหมือนเชยๆ

คนภูไพรไม่โกรธ--และไม่กังวล

ธรรมชาติเป็นความเรียบง่าย ไม่ต้องเครียด ไม่ต้องมีขั้นตอนเยอะ หรือต้องเป็นสูตร ว่าต้องยากอย่างนั้นอย่างนี้ เพราะฉะนั้นงานของผมที่ออกมาจะเรียบง่าย รับได้ตั้งแต่ระดับชาวบ้านขึ้นไป ผมอยากให้ชาวบ้าน โดยเฉพาะคนชนเผ่าที่การอ่านการเรียนอาจค่อนข้างน้อย ประทับใจในภาพของผม หรือแม้แต่คนไม่รู้หนังสือก็ดูได้รู้เรื่อง ไม่ต้องไปโชว์ว่าเป็นแอ็บสแทร็กต์ นั่นคนรับได้ยาก ของผมจะเป็นแบบลูกทุ่ง เขียนออกมาแล้วมีความสุข ชาวบ้านชอบ พอแล้ว ไม่คิดว่าอันนี้เกรดต่ำ อันนั้นเกรดสูง ไม่รู้ด้วยว่าจะวัดกันอย่างไร

ตั้งแต่ผ่านทางเข้ามา เห็นงานขนาดใหญ่จำนวนมากมาย ข้าพเจ้าเกิดความสงสัย “ทั้งหมดนี่ครูทำเองคนเดียวหรือครับ ?”

“การทำงานของผมไม่มีโครงสร้าง ศูนย์ปฏิบัติการรณรงค์ปลูกจิตสำนึกสิ่งแวดล้อมโลก ภูสันตะวันลับฟ้า มีผมคนเดียว ไม่มีคณะกรรมการ ไม่มีงบประมาณสนับสนุน เป็นการทำงานที่สวนทางกับระบบราชการ ของเขาจะทำอะไรต้องมีงบประมาณ ต้องมีแผนงาน ของเราทำด้วยใจ ก็รอดมาได้เป็นระยะ และเป็นประโยชน์กับสังคม”

เขาเล่าด้วยว่า ทำมานานจนมีคนมาเห็น ตอนหลังเจ้าหน้าที่ป่าไม้จากหน่วยจัดการต้นน้ำในพื้นที่ ช่วยออกทุนค่าสีค่าแผ่นไม้ให้บ้าง และสร้างหลังคาที่ตั้งป้าย ช่วยให้แผ่นภาพมีอายุยืนนานขึ้น

“แล้วที่ว่าเรื่องสิ่งแวดล้อม เห็นนรกอยู่ตรงหน้าล่ะ ?”

ครูสมบัติบอกให้ทบทวนดูสองข้างทางที่เราผ่านเข้ามา นับตั้งแต่ข้ามแม่น้ำน่านมาจากท่าวังผา

ท้องทุ่งและเนินเขาสองฟากถนนกลายเป็นไร่ข้าวโพดโล่งโจ้ง

“เหลียวไปทางไหนเห็นแต่สารเคมี แม้บนที่ลาดชันก็เปิดหน้าดินกันจนแทบไม่เหลือ เอายามาพ่น ปลูกข้าวโพด ผมมองทุกอย่างไม่ใช่แค่ทางสายตาเท่านั้น ผมใช้ใจกระทบมัน ในความรู้สึกผมเห็นสารเคมีไหลลงมาเป็นสีแดง แล้วนี่คือแหล่งกำเนิดสายน้ำอันยิ่งใหญ่ ถ้าที่นี่เสีย ที่ปลายน้ำก็เสีย ใจก็กังวลว่ามันต้องล่มสลายถ้าไม่ทำอะไรสักอย่าง นี่เป็นความเจ็บปวดทางจินตนาการ เจ็บปวดไปหมด ทำให้อยู่ไม่สุขแล้ว ต้องดิ้นรนทำโดยไม่ต้องมีใครบังคับ”

ครูสมบัติเว้นวรรค ระบายลมหายใจยาว ก่อนจะพูดต่อ

“จากนี้ลึกเข้าไปจนถึงหมู่บ้าน สถานการณ์ก็ไม่ต่างกัน นับตั้งแต่ถนนหนทางสะดวกขึ้น รถยนต์วิ่งเข้าออกได้ตลอดทั้งปี หมู่บ้านก็กลายเป็นที่ปลูกพืชพาณิชย์ พ่อค้าคนกลางเอาเงินมาให้กู้ลงทุน เอายา เอาเมล็ดพันธุ์มาให้ ชาวบ้านชอบมาก เกิดการใช้สารเคมีกันอย่างมโหฬาร”

“ที่ครูทำมายาวนานหลายปีมันล้มเหลวหรือ ?”

“มันมีการผลัดเปลี่ยนรุ่น พวกผู้ใหญ่ที่เคยทำมาด้วยกันแก่เฒ่าไป คนรุ่นใหม่ขึ้นมาเป็นผู้นำ เขาอาจไม่ได้รับการปลูกฝังความรักธรรมชาติ ก็เริ่มไม่เอาด้วย เอาเงินเป็นตัวตั้ง ชอบความสะดวกมากกว่า ยอมเป็นหนี้สิน เอาสารเคมีมาลง เกิดผลกระทบอย่างไรไม่สนใจ เราก็คิดว่าต้องเปลี่ยนยุทธศาสตร์ใหม่”

“ที่นับเป็นยุคที่ ๒ ในการทำงานของครู ?”

“ใช่ ก็ช่วงที่คุณเข้ามาเจอผมเมื่อครั้งก่อน”

“เปลี่ยนแนวทางไปอย่างไรครับ ?”

[ แม้ลาออกจากราชการมากว่าสิบปีแล้ว ครูสมบัติยังคงอาสาสอนวิชาศิลปะให้แก่เด็กนักเรียนในพื้นที่ หลักการสอนของครูคือให้เด็กๆ กล้าถ่ายทอดงานออกมาตามที่คิด ภาพวาดของบรรดาลูกศิษย์จึงแตกต่างกันอย่างมีเอกลักษณ์ ทั้งในแง่แนวคิด เทคนิค วิธีการ บางชิ้นเคยนำออกแสดงถึงในต่างประเทศ ]

วันปลายเดือนกรกฎาคม ๒๕๔๙

บนยอดเขานอกหมู่บ้านสันเจริญที่ตั้งกระท่อมของครูสมบัติ เปลี่ยนแปลงไปมากจนข้าพเจ้าจำไม่ได้แม้กระทั่งทางเข้า เนินเขาโล่งๆ ทั้งลูกที่เคยมีแต่ทุ่งหญ้าปกคลุม มาบัดนี้ได้ถูกแทนที่ด้วยพุ่มไม้ยืนต้นแน่นหนาเป็นดง แผ่พุ่มร่มครึ้ม ห่อคลุมกระท่อมปีกไม้ที่ตั้งอยู่กลางยอดเนินเสียมิดชิด มองฝ่าเข้าไปแทบไม่เห็น จนกว่าจะลอดอุโมงค์ต้นไม้ขึ้นไปถึงริมชายคา

เพลงที่ผมนำเสนอออกไป เบื้องหลังคือมาจากแรงบันดาลใจในธรรมชาติทั้งหมด เพลงของเราออกมาจากธรรมชาติ และคนที่มาฟังก็คงเป็นคนชอบธรรมชาติ

“ครูได้แบบอย่างมาจากไหนบ้างไหมครับ ?” ข้าพเจ้าแทรกคำถามอย่างเกรงใจ

เกรงใจกับการขัดจังหวะเรื่องเล่าที่กำลังลื่นไหล และไม่แน่ใจว่าจะเป็นการละลาบละล้วงหรือไม่

“ต้นแบบ-ไม่มี” หัวหน้าวงดอนผีบินตอบทันควัน “แต่อยู่กับเรื่องดนตรีมาตั้งแต่เกิดก็ว่าได้”

เขาเว้นวรรคคำพูด อาจเป็นห้วงที่เขากำลังหวนกลับไปในหุบเหวแห่งอดีต ควานหาความหลังเพื่อจะเอากลับมาเล่าใหม่ วงสนทนาเงียบ เราจึงได้ยินเสียงของพงไพร เป็นเสียงของนก กระรอก และสัตว์ตัวเล็กตัวน้อยที่เราไม่เคยเห็นตัว รอบกระท่อมรกชัฏพอให้พวกมันอาศัยหลบซ่อนตัวอยู่ได้อย่างปลอดภัย เพียงลานรอบกระท่อมเท่านั้นที่เจ้าของคอยตัดแต่งจนเตียน แต่ในแง่ของความร่มรื่นดูไม่แตกต่างกัน ใต้ร่มไม้ทางด้านหลังกระท่อมที่เรานั่งคุยกันอยู่ก็แทบไม่มีแสงแดดส่องลงมาถึง ครูสมบัตินั่งอยู่บนชิงช้า ข้าพเจ้ากับเพื่อนบ้างนั่งเปลและนั่งบนพื้น ล้อมวงหันหน้าเข้าหากัน

ข้าพเจ้าหันมองหาลานที่เราเคยนั่งคุยกันเมื่อครั้งกระโน้น แต่ไม่ทันรำลึกนึกได้ ก็ถูกเสียงของคนภูไพรเรียกกลับมาสู่เรื่องที่ค้างไว้

พ่อผมเป็นศิลปินพื้นบ้าน เล่นสะล้อซอซึงเป็นงานประดับชีวิต เราก็ได้เห็น ซึมซับมา เล่นดนตรีมาแต่เด็กๆ รู้ว่านี่คือจิตวิญญาณของเรา อยู่กับสิ่งนี้มาตลอด

โตขึ้นก็รวมกลุ่มกับเพื่อนเล่นดนตรีในผับ ในที่สุดก็หันกลับมาดูตัวเองว่าถ้าเป็นอย่างนี้ไปเรื่อยๆ ก็แก่เฒ่าอยู่ในผับ แล้วเราควรอยู่ตรงไหน ก็แต่งเพลงเอง คิดเอง สร้างสรรค์เอง แต่ก็มายากตรงนี้...แล้วจะแต่งอย่างไร ดนตรีแนวไหน

เราฟังฝรั่งเยอะ แต่ฟังเพื่อให้เห็นแนวทางว่าโลกเขาไปอย่างไรกัน ที่เอามาฟังเราประทับใจว่าแต่ละวงเป็นลักษณะเฉพาะของเขา แล้วสุดท้ายก็ต้องย้อนมาถามตัวเองว่าตัวเราอยู่ที่ไหน การที่จะตอบตัวเองก็ต้องคิดขึ้นมา จะหลอกคนอื่นไม่ได้ และข้อสำคัญคือเราต้องซื่อสัตย์ต่อตัวเอง มันหนีไม่พ้น เอาไปวางปุ๊บ แฟนเพลงเขาฟังเยอะกว่าเรา ได้กลิ่นอายสักหน่อย เขาจะรู้แล้วว่าลอกมาจากของใคร เขาเป็นนักฟังมากกว่าเราอีก

แต่ดอนผีบินออกมาไม่เหมือนใคร ไม่มีกลิ่นอายของใคร เพราะทุกอย่างคิดขึ้นเองหมด ไอ้ที่ฟังก็ฟัง แต่ไม่เอามา ต่อให้คนที่ช่ำชองเพลงฝรั่งมาฟัง รับรองไม่มีท่อนโซโลหรืออะไรที่เป็นของฝรั่งเลย มันมาจากดิน น้ำ ลม ไฟ ทั้งหมด มาจากความเป็นอยู่อย่างนี้

จริงอยู่ว่าเครื่องดนตรีเรายืมฝรั่งมา แต่เนื้อไม่ได้หยิบหรือลอกแบบใคร คิดขึ้นมาของเราเอง ถ้าฟังดอนผีบินจะได้กลิ่นอายชนบทของตะวันออก ทั้งเสียงกีตาร์ เสียงดนตรี เป็นกลิ่นอายของพื้นบ้านทางเหนือ

เราไม่เคยเข้าเรียนที่ไหนเลย เรียนมาจากจิตวิญญาณ แล้วเรานี่ชอบอยู่อย่างหนึ่ง คือถ้าหลักการว่าอย่างนี้ เราจะว่าไม่ใช่ ถ้าเขาบอกว่าคอร์ดนี้แล้วต้องไปคอร์ดนั้น เราบอกว่าไม่ใช่ คอร์ดนี้แล้วต้องไปคอร์ดโน้น เพราะฉะนั้นงานของเราที่ออกมาจะไม่เหมือนใครเลย นี่อยากให้เป็นอุทาหรณ์สำหรับคนทำงานศิลปะต่อๆ ไป คุณทำงานต้องกล้าแสดงออก กล้าเป็นตัวของตัวเอง กล้คิดกล้าทำ ไม่ใช่ถูกครอบงำโดยคนที่ทำธุรกิจ นั่นคือไม่เป็นตัวตนแล้ว หลักการของศิลปะต้องไม่อย่างนั้น

เราสูงสุดในเรื่องกล้าแสดงออก กล้านำเสนอสิ่งใหม่ ไม่มีใครเทียบได้ในเรื่องการทำสิ่งใหม่-ในตอนนั้น ยิ่งเมื่อชุดสองออกตามมาก็เกิดการโกลาหลในวงการ แตกกระเจิงกันหมด ตะลึงตะลานว่าเกิดอะไรขึ้น แม้แต่เจ้าของบริษัทยักษ์ใหญ่ก็ต้องเหลียวมองว่ามันเกิดอะไรขึ้นในวงการ แฟนเพลงกรูกันเข้ามาหาเพลงใต้ดิน ค่ายเล็กผุดขึ้นเป็นดอกเห็ดเพื่อจับตลาดนี้ วงเกิดใหม่ก็ผุดเป็นดอกเห็ดเหมือนกัน ตามขบวนที่เราปลุกวิญญาณขึ้นมา อาจเป็น ๔๐-๕๐ วง อันเดอร์กราวนด์เฟื่องขึ้นในบ้านเรา

แต่สำคัญอยู่ที่แนวคิดใครจะไกลกว่ากัน ใครมีเอกลักษณ์ของตัวเอง

เรื่องฝีมือนี่แค่พื้นฐาน ใครจะเก่งอย่างไร เล่นกีตาร์ได้อย่างเทวดาบิน ไม่ใช่เรื่องที่ต้องมาตะลึงตะลาน นั่นแค่พื้นฐานที่คุณต้องนำไปสื่อ ความยิ่งใหญ่ของดนตรีคือ สื่อความคิดผ่านทางเสียงเพลง ไม่ใช่ปั้นโน่นปั้นนี่ขึ้นมาขาย ๑๐ ล้าน ๒๐ ล้าน เอาเงินเข้ากระเป๋าตัวเองหมด อย่างนั้นมันสูบสังคม

แต่คนยุคใหม่นี่อาจเข้าใจผิดว่า อะไรก็ตามต้องเหนือคนอื่นหมด เล่นต้องเก่งกว่า ไม่ได้มองว่างานตัวเองผุดขึ้นมามีสไตล์ไหม มีเอกลักษณ์ไหม ไปซ้อนทับใครไหม ตัวเองจะรู้ดีว่าไปแอบเอากลิ่นของเขามาหรือไม่

รุ่นใหม่เป็นอย่างนี้หมด มาอย่างรวดเร็ว ใช้ภาพลักษณ์ของผู้บุกเบิก ฟังแล้วก็จับมาเลย อยากเหมือนวงนี้ก็ลอกแบบวงนี้ กลิ่นอายดนตรีก๊อบปี้มาเลย การแต่งตัวด้วย แต่ที่สุดก็หายไปในชั่วข้ามคืน

ผลงานได้รางวัลก็เป็นสิ่งดี น่าภูมิใจ แต่ก็ไม่ได้ไขว่คว้า ได้มาก็ช่วยเสริมกำลังใจ แต่ไม่ได้ยึดติด ปล่อยวาง ปลดปลงไปหมดแล้ว เลยไม่ค่อยสะทกสะท้าน ให้ก็รับ แต่ไม่เคยไปร่วมงาน

คราวได้สีสันอะวอร์ดส์ ตอนมอบรางวัล เจ้าของรางวัลถือมีดดายหญ้าอยู่บนภูเขา อย่างที่คุณมาเจอครั้งก่อนนั่นแหละ

ดอนผีบินพยายามสานต่อจากตรงนี้ เรื่องรักเรื่องใคร่ ผิดหวังประจำวัน นี่ไม่เอา แต่ไปพูดถึงปัญหาสังคม พูดถึงสาธารณประโยชน์ ป่าไม้ สายน้ำ เรื่องของการใช้สารเคมี ในเมืองต้องซื้อน้ำซื้อไฟ ซื้อลมหายใจ แอร์ติดเต็มหมด แล้วปล่อยซีเอฟซีขึ้นไปทำลายโอโซน เกิดเรือนกระจก อะไรต่างๆ นานา มลภาวะของโลก

ดนตรีที่จะใช้ จะเป็นร็อกก็ไม่เหมาะแล้ว เฮฟวี่เมทัลก็ยังเบาไป ยังไม่เหมาะสม ก็ต้องหาที่หนักกว่านี้รุนแรงกว่านี้ เพื่อให้สอดคล้องกับเนื้อเพลง ก็มาลงตัวที่เดท แล้วเพิ่มสปีด คือความเร็วเข้าไป

เดทคือเรื่องซาวนด์ เรื่องเสียงกลอง เพื่อให้เข้าบรรยากาศ ฟังเผินๆ อาจน่ากลัว หยาบ โหด แต่ถ้าเราเจาะเข้าไปในบทเพลง จะสวยเหมือนบทกวี มีทั้งความจริงใจ ความห่วงใยสังคม โลก ฯลฯ สื่ออย่างตรงไปตรงมา งดงามอย่างสุดซึ้ง ขนาดที่ว่า “มันต้องเพลงแบบนี้ที่ชีวิตของฉันจะดำรงก้าวเดินต่อไป”

บ้านเราจะมาถึงประมาณนี้แหละ สูงสุดที่สปีดเดทเมทัล

ในฟากของฝรั่ง พวกเดทเขาจะบอกว่า “ต้องมาพูดกันเรื่องความตายสิ ความตายเป็นความจริงของชีวิต คุณจะมัวไปเชื่อฟังไอ้ห่าเหวรัฐมนตรีอยู่ทำไม !? ไอ้พวกที่ใส่สูทออกตามหน้าหนังสือพิมพ์นั่น ลงถังขยะไปเลย ! ไอ้ที่โชว์นักโชว์หนา ลงหนังสือพิมพ์น่ะ มันแค่วันเดียวเท่านั้น ข้ามคืนก็เป็นกระดาษเช็ดตูดได้แล้ว ทุกคนมีสิทธิเท่าเทียม ทุกคนควรได้แสดงออกทางความคิด ถ้ามันเหยียดหยามเรา เราสังหารมันเลย !”

นี่เดทของฝรั่ง แล้วการนำเสนอของเขาจะไปถ่ายรูปตามป่าช้า

“ไอ้พวกรัฐมนตรีวันหนึ่งมันก็ลงหลุมเหมือนกันแหละ อย่ามาสมมุติเลย” คือโต้กลับในเรื่องของกฎเกณฑ์ที่นักการเมืองสร้างขึ้นครอบคลุมความคิด เขาจะแหกกรอบไปเลย ทำนองว่า “เฮ่ย อย่ามาหลอกกันเลย อย่ามาวางมาด เรารู้อยู่ เพียงแต่เราไม่มีอำนาจเท่านั้นเอง”

ภาพลักษณ์ที่ออกมา ไม่มีหรอกที่หรูๆ เขาจะใส่ชุดดำ อยู่ในป่าช้ามั่ง นอนในหลุมมั่ง เพื่อที่จะบอกสังคมว่าโลกทุกวันนี้คุณต้องตื่นตัวได้แล้ว อย่าไปไหลตามสังคม ไม่งั้นคุณเสร็จมัน ถ้าคุณปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ คุณเป็นทาสมันจนตาย แต่กูไม่เอาด้วยแล้ว

ก็เกิดการแหกคอกกันทางฟากฝรั่ง มีวงเกิดขึ้นเป็นหมื่นๆ วง แล้วฝีมือนี่ไม่ต้องพูดถึง สุดยอด ! ปรัชญาก็สุดยอด ! แล้วก็มีแฟนเพลงทั่วโลก

พอปรัชญาเดทเกิดขึ้นแล้ว ก็เกิดแบล็กเมทัล (black metal) ติดตามมา

แบล็กเมทัลบอกว่า “อย่าไปพูดถึงเรื่องตายเรื่องเดียว ในช่วงชีวิตคนมันยังมีอะไรอีกเยอะ อย่างอะไรต่างๆ ที่มันกรอกสมองเราจนจะบ้าตาย ! อย่างเรื่องศาสนานี่ เผามันสิ ! ไป ไปเผาโบสถ์กัน !”

คือมีการตอบโต้สังคม เดทพูดถึงเรื่องความตาย แต่แบล็กเน้นไปที่การทำลายกำแพงความคิด ปรัชญาต่างๆ ที่มันคุมเราอยู่ ก่อนที่เราจะตายห่า--พวกนี้ค่อนข้างจะโหด แต่ดนตรีออกมางดงามมากๆ แบล็กเมทัลมีการเสริมคีย์บอร์ดเข้าไป เสริมความเวิ้งว้างด้วยเสียงดนตรีอันโหยหวน แต่ลุ่มลึกด้วยเมโลดี้ที่สวยงาม

ฟังแล้วหลุดออกไปนอกโลกได้โดยไม่ต้องเสพยา

อย่างวง Metallica ยุคแรกเขาสุดโหด ดนตรีของเขาจะดำอย่างสิ้นเชิง ขณะที่ดนตรีที่โลกยอมรับในช่วงนั้นขาวสะอาด แต่ Metallica โผล่มาเล่นดนตรีถอดเสื้อ แก้ผ้า ไม่ต้องแต่งตัว ใส่กีตาร์อย่างเดียว แล้วไม่อะไรมาก เล่นแฉ่ๆๆๆ อย่างเดียว ขากน้ำลายถ่มถุยไปบ้าง อะไรอย่างนี้ เพื่อให้ดนตรีเกิดรสชาติใหม่ แทรกเข้าไปในพื้นที่ซึ่งขนมหวานกำลังเต็มไปหมด แล้วความขมโผล่เข้าไปนิดหนึ่ง ก็เกิดการช็อกทั่วโลก ขณะที่นักดนตรีทั่วโลกกำลังตีบตันว่าดนตรีจะไปทางไหนกัน

แล้วมือกีตาร์ของวงนี้จะต่อต้านวง Bon Jovi มาก ภาพพจน์ของ Bon Jovi เป็นดาราสุดหรู หล่อ เท่ ใส่ตุ้มหู วัยรุ่นหลงใหล ผู้หญิงบ้าคลั่ง แต่มือกีตาร์คนนี้จะต่อต้านมาก กีตาร์ของเขาจะลบยี่ห้อออก แล้วเขียนขึ้นเองใหม่ “KILL BON JOVI—ฆ่ามัน” โจ่งแจ้งเลย คือวัดกันไปเลยว่า กึ๋นข้าที่อยู่ในมุมมืดแบบนี้ กับกึ๋นของแก ใครจะเหนือกว่าใคร ฝรั่งมันห้ำหั่นกันแบบสุดๆ เลย

ดนตรีของ Metallica ไม่อยู่กับที่ จะเปลี่ยนตลอด มีการเอาออร์เคสตร้าเข้ามาเสริม ทำลายระบบดนตรีเดิม เพื่อที่จะบอกว่าดนตรีอย่าย่ำอยู่กับที่ อย่าเอาแต่ธุรกิจ ต้องเป็นบันไดศิลปะ

สุดท้ายเขาก็นำภาพด้านมืดของผู้คนเข้าไปผงาดในวงการเพลงของโลก Metallica ได้รับรางวัล Grammy Awards พอไปถึงระดับนั้นแล้วก็กุมบังเหียนได้ทั่วโลก แล้วก็มีวงที่ตามมาเป็นดอกเห็ดทั่วโลกด้วยบารมีของ Metallica

“แล้วเป็นแรงบันดาลใจของวงดอนผีบินด้วยไหม ?” ประเวช เพื่อนช่างภาพของข้าพเจ้า คงจับประเด็นเอาจากเรื่องที่ครูเล่า ย้อนถามครูแบบไม่อ้อมค้อม

“ส่วนหนึ่งก็ศึกษาและดู เหมือนเป็นแรงบันดาลใจ” หัวหน้าวงดอนผีบินยอมรับ

“ชอบที่เขาเข้าท่า ฟังเพลงเขามาก็ดีจริง เขาทำอะไรเป็นแบบอย่างมาตลอด ยอมรับว่าดีมากๆ เขาแหกคอกระดับโลก เราแหกคอกในประเทศไทย แล้ววันหนึ่ง Metallica มาเล่นที่เมืองไทย ตอนนั้นดอนผีบินเพิ่งทำเพลงชุดแรกออกมา ก็เอาไปวางทางเข้างาน เอาไปนำเสนอข้างถนน แฟนเพลงยังไม่รู้จัก ไม่เคยเห็น ก็ลองซื้อไปฟังกัน ปรากฏว่าช็อกวงการ เพราะเราแหกกฎ”

บางช่วงที่พูดไปถึงรายละเอียดเรื่องลูกเล่นทางดนตรี ครูสมบัติจะลุกขึ้นยืน เอนตัวแอ่นหน้า-แอ่นหลัง มือทำท่าเหมือนกำลังมีกีตาร์อยู่กับตัว และเดินย่ำกลับไปกลับมาราวกับบนดินแฉะชื้นฝนนั้นเป็นพื้นเวที

อ่านต่อ ตอน 3 >>